Η Εαρινή Ισημερία 2020 στη φύση: 1 έως 275.469 κουκίδες-covid επί χάρτου!

Από παράδοση το Γεωδρόμιο θεωρεί ότι η 21η Μαρτίου είναι μία από τις τέσσερις υπέροχες και σημαδιακές ημέρες στην ετήσια παγκόσμια ζωή του πλανήτη μας, σίγουρα η πιο αγαπημένη! Στο παρελθόν του 24ώρου της, οι νύχτες είναι μεγαλύτερες από τις μέρες, στο παρόν της, τείνουν η μέρα και η νύχτα να έχουν την ίδια διάρκεια, ενώ στο μέλλον αρχίζουν οι μέρες να είναι μεγαλύτερες από τις νύχτες. Η 21η Μαρτίου, εκτός από Εαρινή Ισημερία, είναι ταυτόχρονα Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης, του Ρατσισμού, της Δασοπονίας και ειδικά στην Ιαπωνία είναι εθνική γιορτή, μια μέρα επικοινωνίας με τη φύση και έκφρασης στοργής για όλα τα ζωντανά όντα, η πρώτη μέρα της άνοιξης, που είναι και πρωτοχρονιά για το πέρσικο ημερολόγιο (Διαπολιστισμικό Εορτολόγιο).

Κινούμενοι συνήθως καθημερινά με μεγάλες ταχύτητες από και προς την κατοικία μας αφήνουμε έξω από τις χωρικές αναζητήσεις μας, τοποθεσίες που εφάπτονται σχεδόν της κατοικίας μας. Τι καλύτερος λοιπόν τρόπος να γιορτάσουμε αυτή τη σπουδαία μέρα με απολύτως τοπικές δραστηριότητες, στο πλαίσιο της σημερινής πλέον παγκόσμιας πανδημίας του κορονοϊού όπου όλες οι υπερ-τοπικές δράσεις έχουν απαγορευθεί…

Σχεδόν δίπλα από την τοποθεσία συγγραφής αυτού του άρθρου, βρίσκεται ο Λόφος της Φιλοθέης και το Άλσος Βεΐκου ή Πάρκο Γαλατσίου. Τρεις, μέχρι πριν την ημέρα αυτή, ήταν οι γνωστές χωρικές αποτυπώσεις αυτού του πάρκου που απλωνόταν νότια, με κέντρο πάντα το καθημερινό σημείο αναχωρήσεων και αφίξεων της τοποθεσίας αυτής:

• 1η αποτύπωση, ο google χάρτης ο οποίος και χρησιμοποιείται συχνότατα με προορισμό κάποιες άγνωστες τοποθεσίες,
• 2η αποτύπωση οι περιφερειακοί δρόμοι γύρω από το πάρκο στους οποίους κινούμαστε κυρίως με το αυτοκίνητο, και
• 3η αποτύπωση, η χωρική φυσική έκθεση στην περιοχή με κάποιες μικρές βιαστικές βόλτες, μόνο προς την ανατολική περιφερειακή πλευρά του πάρκου.

Η είσοδος στο πάρκο, μόλις σε απόσταση 300 μέτρων και 3 περίπου λεπτών από το σημείο αφετηρίας μας, επεφύλασσε άμεσες εκπλήξεις, καταπράσινα μικρά μονοπάτια, κεκλιμένες πλαγιές, σημεία πανοραμικής θέας του λεκανοπεδίου, ελικοειδείς χωμάτινους δρόμους, εντυπωσιακή πευκο-βλάστηση, νεαρά δέντρα σε καμένες περιοχές, ανθισμένη χαμηλή βλάστηση, ανοιξιάτικες μυρωδιές, χελωνάκια, μέλισσες, και πολλά-πολλά άλλα… Μόνο τρεχούμενο νερό δεν υπήρχε! ΜΙΑ ΝΕΑ ΥΠΕΡΟΧΗ ΧΩΡΟ-ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ  προσδιορίστηκε, σε χρόνο μίας ώρας και διανυθείσα απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων (με αργό ρυθμό και πολλές φωτογραφίσεις)…

Μία όμως εξερεύνηση χωρίς γενικότερες μετρήσεις δεν μπορεί να δώσει και τις κατάλληλες προεκτάσεις στο εγχείρημα. Τελικά η περιοχή είχε μία περίπου έκταση 250 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων όπως απεικονίζεται στην προηγούμενη εικόνα και ουσιαστικά καλύπτει το 1/4 της συνολικής περιοχής που απεικονίζεται στον παρακάτω χάρτη. Οι πρόχειροι υπολογισμοί στο google map προσδιορίζουν τη συνολική έκταση σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο 1 km² (το οποίο δεν είναι παρά ένα τετράγωνο με πλευρά ενός χιλιομέτρου, που με κανονικό ρυθμό μπορεί να διανυθεί σε περίπου μία ώρα). Για να μπορέσει κάποιος να το διανύσει περιμετρικά, θα πρέπει να διατρέξει τουλάχιστον 6,5 χιλιόμετρα (όπως φαίνεται στον χάρτη, και συνιστά πλέον έναν επόμενο στόχο).

Πάντα τελικά υπάρχουν ΘΗΣΑΥΡΟΙ γύρω μας που δεν έχουμε ανακαλύψει μέσα στο συνεχές κυνήγι του χρόνου, όπου φαίνεται ότι ο παρακείμενος χώρος μας έρχεται σε μία δεύτερη μοίρα. Το τέλος όμως, στην αναπάντεχη αυτή πεζοπορική εξερεύνηση, επεφύλαξε και μία μικρή έκπληξη. Μία πεταλούδα βρέθηκε γαντζωμένη στα ρούχα μας, ακολουθώντας την πορεία αυτή μέχρι το χώρο της επιστροφής! Το γνωστό «φαινόμενο της πεταλούδας» από τον Αμαζόνιο στην Κίνα, φαίνεται να έστειλε το εντυπωσιακό του μήνυμα, 8.000 χιλιόμετρα από το Ουχάν-Hubei της Κίνας (με έκταση περίπου 8.500 km²) στο Πάρκο Γαλατσίου…

Γιάννης Κωτσάνης, 21 Μαρτίου 2020

 ΥΓ 1: Κουκίδα ενός σημείου για δήλωση με 1 κλικ μόνο (ΝΑΙ/ΟΧΙ/ΔΕΝ-ΓΝΩΡΙΖΩ) αν έχετε παρουσιάσει συμπτώματα του ιού COVID-19…

ΥΓ 2: Προσομοιώσεις της εκθετικής αύξησης του COVID-19…

ΥΓ 3: Κουκίδες 275.469 σημείων με τα επιβεβαιωμένα παγκοσμίως κρούσματα του COVID-19, στις 21 Μαρτίου 2020, και οι καμπύλες ανεβαίνουν εκθετικά και απειλητικά…

Χαρτογραφώντας το Φωτόδεντρο για την Ημέρα της Γης…

Μια νέα, ολοκληρωμένη απόπειρα «χαρτογράφησης» του Φωτόδεντρου, του ελληνικού αποθετηρίου με τα ψηφιακά μαθησιακά αντικείμενα, στάθηκε η αφορμή γι’ αυτό το τρίτο αφιέρωμα στη φετινή Ημέρα της Γης στις 22/4 (με πρώτο 216 δισδιάστατοι και τρισδιάστατοι χάρτες… για το Earth Day 2013, δεύτερο Ταξιδεύοντας με τη Γη μας… για το Earth Day 2014 και έναυσμα Για 200 χρόνια κατακτούσαμε τη Φύση. Τώρα, τη χτυπάμε μέχρι θανάτου. 20 αποφθέγματα ‘φόρος τιμής’)…

Ας δούμε όμως πρώτα, όπως συνηθίζουμε άλλωστε, τη σημασία που δίνουν τα λεξικά στον όρο (η οποία στα αγγλικά συνήθως αποδίδεται με τη λέξη mapping). Η λακωνικότητα της ερμηνείας, από το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, «χαρτογραφώ: συντάσσω και σχεδιάζω γεωγραφικούς χάρτες» μας οδηγεί και σε άλλες αναζητήσεις…

• τοποθετώ σε γεωγραφική παράσταση δεδομένα από διαφορετικές επιστήμες για να δείξω σε ποιες γεωγραφικές περιοχές απαντούν ορισμένα φαινόμενα (Λεξικό Κριαρά),
• εντάσσω στα δεδομένα γεωγραφικού χάρτη τα φαινόμενα που απαντούν σε κάθε περιοχή, όπως τα εντοπίζει και τα κατατάσσει μια επιστήμη (Λεξικό Μπαμπινιώτη).

Πέρα όμως από την κυριολεκτική σημασία της λέξης, υπάρχει και η μεταφορική. Χαρτογραφώντας αυτό που δεν είναι για όλους συγκεκριμένο, ορατό και απτό… το καθιστώ από ρευστό, συγκεκριμένο, από μη ορατό, ορατό, από συγκεχυμένο, απόλυτα απτό (Ν. Παρίσης). Και εδώ είναι η πρότασή μας, να δούμε τη χαρτογράφηση και ως μία αφήγηση, οποιουδήποτε οδοιπορικού, με μικρούς ή μεγάλους όμως διαδραστικούς σταθμούς, δηλαδή links με apps (όπως είχε αρχικά αναφερθεί και στο άρθρο του 2013)…

Αναρίθμητα τα παραδείγματα, και κυριολεκτικής – μεταφορικής χαρτογράφησης, αλλά και στατικής – δυναμικής, με την έννοια των παραμέτρων ή της αλληλεπίδρασης με τον χρήστη. Ενδεικτικά θα αναφερθούμε στις παρακάτω 4 απλές κατηγορίες χαρτογράφησης (καθώς η ταξινομία της και η αναφορά σε συνθετότερες χαρτογραφήσεις, ξεφεύγει από τον σκοπό του παρόντος άρθρου):

1. Χαρτογράφηση Χώρου…

Το απόλυτο εργαλείο χαρτογράφησης είναι φυσικά το Google Earth – Maps, με τις διάφορες εφαρμογές του (π.χ. Street View, Sky, Gallery, 3D Imagery, Classroom Resources κλπ). Εδώ μπορούμε να κάνουμε κάθε μορφής πλοήγηση – διάδραση σε δισδιάστατους και τρισδιάστατους χάρτες, με οποιασδήποτε μορφής εμπεριεχόμενο υλικό (π.χ. ιστορικοί χάρτες, παλιοί χάρτες, «χαρτογράφηση ανισοτήτων», μικρόκοσμοι γεωγραφίας κλπ).

Το Φωτόδεντρο πέρα από τη μεγάλη Συλλογή με Πολυχάρτες, η οποία περιέχει και 216 πρωτογενείς χάρτες υψηλής ανάλυσης, έχει πολλές εφαρμογές που αξιοποιούν το Google Earth και έχουν την κωδική ονομασία Geocoder. Η παρακάτω εικόνα είναι μια χαρτογράφηση του ουρανού από το «Sky Map» (για κινητά – ταμπλέτες, δυνατότητα που έχουν και άλλες αντίστοιχες εφαρμογές, όπως Stellarium, Solar Scope System κλπ).

 

2. Field Trips…

Μία πιο στοχευμένη χαρτογράφηση είναι να αποτυπώσουμε μια πορεία πάνω σε έναν χάρτη με ποικίλες πληροφορίες, όπως στο παρακάτω σχήμα τα Ταξίδια του James Cook, μία από τις εφαρμογές που έχει το Φωτόδεντρο, ή να πλοηγούμαστε στην εικονική διαδρομή ενός χώρου, όχι απαραίτητα πάντα με ένα χάρτη (π.χ. Louvre Online Tours, Nasa VFT, ή άλλα Virtual Field Trips).

3. Χαρτογράφηση Εννοιών

Για τους εννοιολογικούς ή νοητικούς χάρτες (concept ή mind maps) υπάρχει πολύ εκτενής… διαδικτυογραφία και δυνατότητα αξιοποίησής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία (υλικό με πολλά «revised» υπάρχει στο elenaell mindmaps). Το Φωτόδεντρο, έχει τον «Εννοιολογικό Χάρτη» ως κριτήριο επιλογής «Τύπου Αντικειμένου» (η αναζήτησή του στις 30/4/2015 εντόπισε 62 μαθησιακά αντικείμενα στα 7000+, ένα από τα οποία είναι και το παρακάτω, Η φύση είναι το σπίτι μας).

4. Infographics

Άλλη μια σχετικά πρόσφατη αχανής και πολύ πιο ευρεία κατηγορία χαρτογράφησης, είναι τα λεγόμενα Infographics, τα οποία συνιστούν μια οπτικοποιημένη αναπαράσταση πληροφοριών ή/και δεδομένων… Εδώ αρκούμαστε σε αναφορές, όπως το Blooming Αpps Ιnfographic του σχήματος, οι Εκπαιδευτικές Εφαρμογές για iPad & Android και το απίστευτο υλικό που μπορεί εύκολα να βρεθεί σε Boards του Pinterest…

Η προτεινόμενη περιεκτική Χαρτογράφηση του Φωτόδεντρου, εστιάζοντας στη Γεωγραφία και τη Μελέτη Περιβάλλοντος, παρουσιάζεται στις παρακάτω 20 διαφάνειες, με αφορμή εισήγηση στο «Επιμορφωτικό σεμινάριο για την ανάδειξη και προβολή καλών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού περιεχομένου» (Δευτέρα 16/2/2015, 3ο Γυμνάσιο Κηφισιάς).

Μια πρόταση, που απορρέει από τις παραπάνω ιδέες, μπορεί να είναι ένα παιχνίδι θησαυρού, βασισμένο σε μιαν αφήγηση η οποία να περιέχει διασυνδέσεις (links) προς διαδραστικά ή μη μαθησιακά αντικείμενα του Φωτόδεντρου και όχι μόνο… Τα παιδιά, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών πρακτικών, θα μπορούσαν να είναι και παίκτες και ερευνητές και δημιουργοί ενός τέτοιου παιχνιδιού…

Γ. Κωτσάνης, Ε. Σπυράτου, 30/4/2015

Σημειώσεις…

Ενδεικτικό πρόσθετο υλικό μπορεί να αντληθεί και από τις παρακάτω πηγές…

• Ψηφιακό Σχολείο: Έργο της Ομάδας εμπλουτισμού των ηλεκτρονικών βιβλίων Γεωγραφίας και Μελέτης Περιβάλλοντος και Πώς οι τρισδιάστατοι χάρτες μας μαθαίνουν να βλέπουμε και όχι να κοιτάμε (3o Συνέδριο Ημαθίας 2014)
• Ένταξη και αξιοποίηση ψηφιακών μαθησιακών αντικειμένων της Γεωγραφίας στη διδακτική πράξη (Ζαχαρίας Μανουσαρίδης, 19/12/2014)
• Ημερίδα με θέμα: Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο και η αξιοποίησή του στο πλαίσιο καλών πρακτικών (19/12/2014)
• Δίκτυο καινοτόμων εκπαιδευτικών. Ανάδειξη και προβολή ανοιχτών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου (Ειρήνη Τζοβλά)
• Δίκτυο Καινοτόμων Εκπαιδευτικών, για το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο
• Και άλλο επιπλέον επιλεγμένο υλικό στο… GEO Pinterest!

Η ισημερία της… κλιματικής αλλαγής;

Απολύτως συνεπής στο ταξίδι της, η Γη μας ξαναπερνάει και πάλι από το σημείο της «ΦΙ», διαμηνύοντάς μας την επίσημη αρχή του Φθινοπώρου, όπως το περιγράφει και ο Διονύσης Σιμόπουλος (Διευθυντής του Πλανητάριου)…

Μετά τη θερινή τροπή, ο Ήλιος συνεχίζει να κατεβαίνει προς το Νότο, και στις 23 Σεπτεμβρίου φτάνει στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο, οπότε, όπως και στο εαρινό ισημερινό σημείο, έχουμε ίση μέρα και νύχτα:  ισημερία.  Αλλά η κάθοδος του Ήλιου συνεχίζεται, μέχρις ότου, στις 22 Δεκεμβρίου, φτάνει στο νοτιότερο σημείο της τροχιάς του που ονομάζεται χειμερινό τροπικό σημείο, ή απλά χειμερινή τροπή ή χειμερινό ηλιοστάσιο.

Και πολύ γλαφυρά, συνεχίζει με τις γιορτές που σχετίζονται με την αλλαγή των εποχών, χιλιάδες χρόνια πριν, τις οποίες εμείς, στο αστικό μας περιβάλλον, έχουμε πλέον προ πολλού ξεχάσει, και ίσα-ίσα θυμόμαστε τις 4 σημαντικές αυτές ημέρες στην αλλαγή των εποχών, που πολύ συχνά συνιστούν και σημαντικές Παγκόσμιες Μέρες…

Όμως η Google με τα «κινούμενα» Doodles που σκαρώνει, γιορτάζει με το δικό της τρόπο αυτές της μέρες…

• First Day of Autumn 2014
• First Day of Summer 2013
• First Day of Spring 2014
• First Day of Winter 2013

Την ημέρα αυτή όμως σε πολυάριθμα σημεία του πλανήτη μας, ατομικά ή ομαδικά, από τα εργαστήρια ή από τους δρόμους, λίγοι ή εκατομμύρια άνθρωποι, μιλάνε ή διαδηλώνουν για την Παγκόσμια Καταστροφή της Φύσης και τον εφιάλτη της Κλιματικής Αλλαγής!

Πριν 2 μέρες, στις 21 Σεπτεμβρίου, σε μια από τις σπουδαιότερες κινητοποιήσεις και ψηφοφορίες που έγιναν ποτέ για το Κλίμα της Γης, πολίτες και κινήματα από όλον τον κόσμο συναντήθηκαν στους δρόμους του πλανήτη, και στη συνέχεια να παρουσιάσουν σε ένα 15λεπτο που τους έχει παραχωρηθεί , υπό την σκέπη του Avaaz, στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα (23 Σεπτεμβρίου 2014, Νέα Υόρκη), τη «φωνή τους»…

Από ολόκληρα νησιά πλαστικών σκουπιδιών που στροβιλίζονται στις θάλασσες του Ειρηνικού ωκεανού μέχρι τα «διαστημικά σκουπίδια» που αποτελούνται από ολόκληρα τμήματα ή συντρίμμια δορυφόρων, πυραύλων και σκαφών που αυξάνονται συνεχώς περικυκλώνοντας τη Γη και την εξόρυξη του θαλάσσιου βυθού για την ανεύρεση πολύτιμων μετάλων, την εξαφάνιση ολόκληρων βουνοκορφών για την αφαίρεση του άνθρακα , την καταστροφή των ποταμών και την εξαφάνιση των βιότοπων της άγριας ζωής, η παγκόσμια καταστροφή των οικοσυστημάτων τείνει να εξαφανίσει την ίδια τη ζωή.

Η Guardian μοιράζεται μαζί μας τις εικόνες αυτές ως Ten worst ‘ecocides’, κάνοντας και μια αναφορά σε μια πρωτοβουλία για να αναγνωριστεί η Οικοκτονία, δηλαδή η μαζική καταστροφή των οικοσυστημάτων ( End Ecocide on Earth), ως Έγκλημα κατά της Ειρήνης και της Ανθρωπότητας.

Εκατομμύρια κομμάτια τροχιακών συντριμμιών έχουν φτάσει σε ένα κρίσιμο επίπεδο. Μια εικόνα του υπολογιστή από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος δείχνει κατά προσέγγιση 12.000 τεμάχια σε τροχιά γύρω από τη Γη (μια… χωματερή που πνίγει τη Γη)!

 Ειρήνη Σπυράτου, 23 Σεπτεμβρίου 2014

Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς

Οι μαθητές εντοπίζουν και καταγράφουν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς (UNESCO). Σχεδιάζουν διαδρομές στον παγκόσμιο χάρτη για να τα επισκεφτούν. Συλλέγουν και επεξεργάζονται πληροφοριακό και φωτογραφικό υλικό. Καταγράφουν για κάθε μνημείο τα πιο σημαντικά στοιχεία του (τη χρονική περίοδο, την ιστορική εποχή στην οποία αναφέρεται, τον πολιτισμό με τον οποίο συνδέεται). Ψηφίζουν τα μνημεία που τους εντυπωσίασαν και τα συγκρίνουν με τη λίστα των 7 μνημείων – νέων θαυμάτων του κόσμου.

Εργαζόμενοι ως ερευνητές, ανακαλύπτουν μέσα από διαδικασίες έρευνας, παρατήρησης, καταγραφής, ταξινόμησης και αξιολόγησης με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, χώρους πολιτισμικής αναφοράς.

Διδακτική πρόταση (για τη Δ΄ Δημ.)…

• MNHMEIA (μαζί με τα φύλλα εργασίας)

• MNHMEIA_ENTYPO (Καλή Πρακτική στο Μ.Π.Ε.)

Φύλλα Εργασίας…

• MNHMEIA_FE