Η Εαρινή Ισημερία 2020 στη φύση: 1 έως 275.469 κουκίδες-covid επί χάρτου!

Από παράδοση το Γεωδρόμιο θεωρεί ότι η 21η Μαρτίου είναι μία από τις τέσσερις υπέροχες και σημαδιακές ημέρες στην ετήσια παγκόσμια ζωή του πλανήτη μας, σίγουρα η πιο αγαπημένη! Στο παρελθόν του 24ώρου της, οι νύχτες είναι μεγαλύτερες από τις μέρες, στο παρόν της, τείνουν η μέρα και η νύχτα να έχουν την ίδια διάρκεια, ενώ στο μέλλον αρχίζουν οι μέρες να είναι μεγαλύτερες από τις νύχτες. Η 21η Μαρτίου, εκτός από Εαρινή Ισημερία, είναι ταυτόχρονα Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης, του Ρατσισμού, της Δασοπονίας και ειδικά στην Ιαπωνία είναι εθνική γιορτή, μια μέρα επικοινωνίας με τη φύση και έκφρασης στοργής για όλα τα ζωντανά όντα, η πρώτη μέρα της άνοιξης, που είναι και πρωτοχρονιά για το πέρσικο ημερολόγιο (Διαπολιστισμικό Εορτολόγιο).

Κινούμενοι συνήθως καθημερινά με μεγάλες ταχύτητες από και προς την κατοικία μας αφήνουμε έξω από τις χωρικές αναζητήσεις μας, τοποθεσίες που εφάπτονται σχεδόν της κατοικίας μας. Τι καλύτερος λοιπόν τρόπος να γιορτάσουμε αυτή τη σπουδαία μέρα με απολύτως τοπικές δραστηριότητες, στο πλαίσιο της σημερινής πλέον παγκόσμιας πανδημίας του κορονοϊού όπου όλες οι υπερ-τοπικές δράσεις έχουν απαγορευθεί…

Σχεδόν δίπλα από την τοποθεσία συγγραφής αυτού του άρθρου, βρίσκεται ο Λόφος της Φιλοθέης και το Άλσος Βεΐκου ή Πάρκο Γαλατσίου. Τρεις, μέχρι πριν την ημέρα αυτή, ήταν οι γνωστές χωρικές αποτυπώσεις αυτού του πάρκου που απλωνόταν νότια, με κέντρο πάντα το καθημερινό σημείο αναχωρήσεων και αφίξεων της τοποθεσίας αυτής:

• 1η αποτύπωση, ο google χάρτης ο οποίος και χρησιμοποιείται συχνότατα με προορισμό κάποιες άγνωστες τοποθεσίες,
• 2η αποτύπωση οι περιφερειακοί δρόμοι γύρω από το πάρκο στους οποίους κινούμαστε κυρίως με το αυτοκίνητο, και
• 3η αποτύπωση, η χωρική φυσική έκθεση στην περιοχή με κάποιες μικρές βιαστικές βόλτες, μόνο προς την ανατολική περιφερειακή πλευρά του πάρκου.

Η είσοδος στο πάρκο, μόλις σε απόσταση 300 μέτρων και 3 περίπου λεπτών από το σημείο αφετηρίας μας, επεφύλασσε άμεσες εκπλήξεις, καταπράσινα μικρά μονοπάτια, κεκλιμένες πλαγιές, σημεία πανοραμικής θέας του λεκανοπεδίου, ελικοειδείς χωμάτινους δρόμους, εντυπωσιακή πευκο-βλάστηση, νεαρά δέντρα σε καμένες περιοχές, ανθισμένη χαμηλή βλάστηση, ανοιξιάτικες μυρωδιές, χελωνάκια, μέλισσες, και πολλά-πολλά άλλα… Μόνο τρεχούμενο νερό δεν υπήρχε! ΜΙΑ ΝΕΑ ΥΠΕΡΟΧΗ ΧΩΡΟ-ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ  προσδιορίστηκε, σε χρόνο μίας ώρας και διανυθείσα απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων (με αργό ρυθμό και πολλές φωτογραφίσεις)…

Μία όμως εξερεύνηση χωρίς γενικότερες μετρήσεις δεν μπορεί να δώσει και τις κατάλληλες προεκτάσεις στο εγχείρημα. Τελικά η περιοχή είχε μία περίπου έκταση 250 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων όπως απεικονίζεται στην προηγούμενη εικόνα και ουσιαστικά καλύπτει το 1/4 της συνολικής περιοχής που απεικονίζεται στον παρακάτω χάρτη. Οι πρόχειροι υπολογισμοί στο google map προσδιορίζουν τη συνολική έκταση σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο 1 km² (το οποίο δεν είναι παρά ένα τετράγωνο με πλευρά ενός χιλιομέτρου, που με κανονικό ρυθμό μπορεί να διανυθεί σε περίπου μία ώρα). Για να μπορέσει κάποιος να το διανύσει περιμετρικά, θα πρέπει να διατρέξει τουλάχιστον 6,5 χιλιόμετρα (όπως φαίνεται στον χάρτη, και συνιστά πλέον έναν επόμενο στόχο).

Πάντα τελικά υπάρχουν ΘΗΣΑΥΡΟΙ γύρω μας που δεν έχουμε ανακαλύψει μέσα στο συνεχές κυνήγι του χρόνου, όπου φαίνεται ότι ο παρακείμενος χώρος μας έρχεται σε μία δεύτερη μοίρα. Το τέλος όμως, στην αναπάντεχη αυτή πεζοπορική εξερεύνηση, επεφύλαξε και μία μικρή έκπληξη. Μία πεταλούδα βρέθηκε γαντζωμένη στα ρούχα μας, ακολουθώντας την πορεία αυτή μέχρι το χώρο της επιστροφής! Το γνωστό «φαινόμενο της πεταλούδας» από τον Αμαζόνιο στην Κίνα, φαίνεται να έστειλε το εντυπωσιακό του μήνυμα, 8.000 χιλιόμετρα από το Ουχάν-Hubei της Κίνας (με έκταση περίπου 8.500 km²) στο Πάρκο Γαλατσίου…

Γιάννης Κωτσάνης, 21 Μαρτίου 2020

 ΥΓ 1: Κουκίδα ενός σημείου για δήλωση με 1 κλικ μόνο (ΝΑΙ/ΟΧΙ/ΔΕΝ-ΓΝΩΡΙΖΩ) αν έχετε παρουσιάσει συμπτώματα του ιού COVID-19…

ΥΓ 2: Προσομοιώσεις της εκθετικής αύξησης του COVID-19…

ΥΓ 3: Κουκίδες 275.469 σημείων με τα επιβεβαιωμένα παγκοσμίως κρούσματα του COVID-19, στις 21 Μαρτίου 2020, και οι καμπύλες ανεβαίνουν εκθετικά και απειλητικά…

1 φορά στα 70 χρόνια: από τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων στο «ζευγάρωμα» Ηλιοστάσιου-Πανσέληνου και Χωρο-Χρονικού Γραμματισμού…

«Ο μηχανισμός ο οποίος ανασύρθηκε από το βάθος της θάλασσας στα Αντικύθηρα, εδώ και περισσότερο από εκατό χρόνια, κίνησε αμέσως το ενδιαφέρον κάθε είδους ερευνητών της αρχαιότητας. Ήταν ένας αστρολάβος; Ήταν ένα πλανητάριο, ένα αστρονομικό ρολόι; Ή κάτι άλλο; Η επιστημονική έρευνα προχωρούσε πολλές φορές στα σκοτεινά, αφήνοντας περιθώριο στη φαντασία, που δεν ήθελε και πολύ να ξεπεράσει τα όρια της λογικής. Ότι πρόκειται για έναν μηχανισμό είναι σίγουρο, και μάλιστα για τον πιο σύνθετο μηχανισμό της αρχαιότητας (2ος-1ος αιώνας π.Χ.), που δεν έχει παρόμοιό του στα 1.300 χρόνια που ακολουθούν» (Πρόγραμμα Έρευνας για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων)…

Πόσο απίστευτα εναρμονισμένοι με τον «χωρικό και χρονικό γραμματισμό« θα έπρεπε να ήταν οι δημιουργοί αυτού του «Μηχανισμού των Αντικυθήρων» [ΕΡΩΤΗΜΑ 1!] που μάλλον, θα ήταν σε θέση να προβλέψουν [όπως άλλωστε οι σύγχρονοι αστρονόμοι με τα εντυπωσιακά μέσα τους], ότι σήμερα, 21 Ιουνίου, θα είχαμε ταυτόχρονα και Θερινό Ηλιοστάσιο και Πανσέληνο (στη 1.34 ξημερώματα, με διαφορά περίπου 30 λεπτών); Επισημάναμε, φυσικά πολλές φορές, ότι στο αστικό μας περιβάλλον, έχουμε πλέον προ πολλού σταματήσει να βιώνουμε, και ίσα-ίσα θυμόμαστε, τις 4 σημαντικές αυτές ημέρες στην αλλαγή των εποχών, που πολύ συχνά συνιστούν και σημαντικές Παγκόσμιες Μέρες…

Το γεγονός αυτό, μας δίνει μια καλή αφορμή για να παραθέσουμε καθιερωμένους γραμματισμούς, τον Γλωσσικό Γραμματισμό, τον Μαθηματικο-Λογικό Γραμματισμό, τον Ψηφιακό Γραμματισμό και τον Χωρικό Γραμματισμό. Φυσικά το δίπολο του «χωρο-χρόνου», με τις 3 διαστάσεις του χώρου και τη 1 διάσταση του χρόνου, δεσπόζει και στις θετικές, και στις κοινωνικές επιστήμες, αλλά και σε εναλλακτικές προσεγγίσεις (π.χ. World View – Kearney)! Όμως…

 

Ας δούμε, για παράδειγμα, τι θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε για την παραπάνω εικόνα…

Ποια περιοχή της Ελλάδας απεικονίζει ο Χάρτης; Ποια βουνά, πεδιάδες, κόλπους, ποτάμια, λίμνες, νησιά, πόλεις…

Είναι βέβαιο ότι θα πάρουμε πολλές και διαφορετικές απαντήσεις, ανάλογα με τον «χωρο-χρονικό» γραμματισμό του κάθε ερωτώμενου. Μήπως τελικά σήμερα, έχουμε «υποτιμήσει» αυτόν τον σπουδαίο γραμματισμό μέσα από όλα τα τεχνολογικά μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας; [ΕΡΩΤΗΜΑ 2!], και ο οποίος τελικά κατέχει μια σπουδαία θέση ανάμεσα στους σημαντικότερους;

Μια ελάχιστη συμβολή, κυρίως στο δεύτερο ερώτημα, έρχονται να δώσουν οι παρακάτω 65 διαφάνειες με τα 280+ links στα 4 βιωματικά εργαστήρια,  που πραγματοποιήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2016 (μετά από προσκλήσεις των φίλων και συναδέλφων Σχολικών Συμβούλων: Α. Ασβεστά, Α. Ζουγανέλη, Μ. Δίτσιου, και Κ. Στεφανίδη, τους οποίους και ευχαριστώ θερμότατα)…

Εξαιρετικά, λοιπόν αφιερωμένο, στο «ζευγάρωμα» Ηλιοστάσιου και Πανσέληνου, το οποίο δεν μεριμνήσαμε να το χαιρόμαστε σε κάποια βουνοκορφή ή ακρογιαλιά, αλλά από το μπαλκόνι του σπιτιού της πόλης μας…

 ΓΚ, 21 Ιουνίου 2016

Save

Save

Save

Save

Save

Χαρτογραφώντας το Φωτόδεντρο για την Ημέρα της Γης…

Μια νέα, ολοκληρωμένη απόπειρα «χαρτογράφησης» του Φωτόδεντρου, του ελληνικού αποθετηρίου με τα ψηφιακά μαθησιακά αντικείμενα, στάθηκε η αφορμή γι’ αυτό το τρίτο αφιέρωμα στη φετινή Ημέρα της Γης στις 22/4 (με πρώτο 216 δισδιάστατοι και τρισδιάστατοι χάρτες… για το Earth Day 2013, δεύτερο Ταξιδεύοντας με τη Γη μας… για το Earth Day 2014 και έναυσμα Για 200 χρόνια κατακτούσαμε τη Φύση. Τώρα, τη χτυπάμε μέχρι θανάτου. 20 αποφθέγματα ‘φόρος τιμής’)…

Ας δούμε όμως πρώτα, όπως συνηθίζουμε άλλωστε, τη σημασία που δίνουν τα λεξικά στον όρο (η οποία στα αγγλικά συνήθως αποδίδεται με τη λέξη mapping). Η λακωνικότητα της ερμηνείας, από το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, «χαρτογραφώ: συντάσσω και σχεδιάζω γεωγραφικούς χάρτες» μας οδηγεί και σε άλλες αναζητήσεις…

• τοποθετώ σε γεωγραφική παράσταση δεδομένα από διαφορετικές επιστήμες για να δείξω σε ποιες γεωγραφικές περιοχές απαντούν ορισμένα φαινόμενα (Λεξικό Κριαρά),
• εντάσσω στα δεδομένα γεωγραφικού χάρτη τα φαινόμενα που απαντούν σε κάθε περιοχή, όπως τα εντοπίζει και τα κατατάσσει μια επιστήμη (Λεξικό Μπαμπινιώτη).

Πέρα όμως από την κυριολεκτική σημασία της λέξης, υπάρχει και η μεταφορική. Χαρτογραφώντας αυτό που δεν είναι για όλους συγκεκριμένο, ορατό και απτό… το καθιστώ από ρευστό, συγκεκριμένο, από μη ορατό, ορατό, από συγκεχυμένο, απόλυτα απτό (Ν. Παρίσης). Και εδώ είναι η πρότασή μας, να δούμε τη χαρτογράφηση και ως μία αφήγηση, οποιουδήποτε οδοιπορικού, με μικρούς ή μεγάλους όμως διαδραστικούς σταθμούς, δηλαδή links με apps (όπως είχε αρχικά αναφερθεί και στο άρθρο του 2013)…

Αναρίθμητα τα παραδείγματα, και κυριολεκτικής – μεταφορικής χαρτογράφησης, αλλά και στατικής – δυναμικής, με την έννοια των παραμέτρων ή της αλληλεπίδρασης με τον χρήστη. Ενδεικτικά θα αναφερθούμε στις παρακάτω 4 απλές κατηγορίες χαρτογράφησης (καθώς η ταξινομία της και η αναφορά σε συνθετότερες χαρτογραφήσεις, ξεφεύγει από τον σκοπό του παρόντος άρθρου):

1. Χαρτογράφηση Χώρου…

Το απόλυτο εργαλείο χαρτογράφησης είναι φυσικά το Google Earth – Maps, με τις διάφορες εφαρμογές του (π.χ. Street View, Sky, Gallery, 3D Imagery, Classroom Resources κλπ). Εδώ μπορούμε να κάνουμε κάθε μορφής πλοήγηση – διάδραση σε δισδιάστατους και τρισδιάστατους χάρτες, με οποιασδήποτε μορφής εμπεριεχόμενο υλικό (π.χ. ιστορικοί χάρτες, παλιοί χάρτες, «χαρτογράφηση ανισοτήτων», μικρόκοσμοι γεωγραφίας κλπ).

Το Φωτόδεντρο πέρα από τη μεγάλη Συλλογή με Πολυχάρτες, η οποία περιέχει και 216 πρωτογενείς χάρτες υψηλής ανάλυσης, έχει πολλές εφαρμογές που αξιοποιούν το Google Earth και έχουν την κωδική ονομασία Geocoder. Η παρακάτω εικόνα είναι μια χαρτογράφηση του ουρανού από το «Sky Map» (για κινητά – ταμπλέτες, δυνατότητα που έχουν και άλλες αντίστοιχες εφαρμογές, όπως Stellarium, Solar Scope System κλπ).

 

2. Field Trips…

Μία πιο στοχευμένη χαρτογράφηση είναι να αποτυπώσουμε μια πορεία πάνω σε έναν χάρτη με ποικίλες πληροφορίες, όπως στο παρακάτω σχήμα τα Ταξίδια του James Cook, μία από τις εφαρμογές που έχει το Φωτόδεντρο, ή να πλοηγούμαστε στην εικονική διαδρομή ενός χώρου, όχι απαραίτητα πάντα με ένα χάρτη (π.χ. Louvre Online Tours, Nasa VFT, ή άλλα Virtual Field Trips).

3. Χαρτογράφηση Εννοιών

Για τους εννοιολογικούς ή νοητικούς χάρτες (concept ή mind maps) υπάρχει πολύ εκτενής… διαδικτυογραφία και δυνατότητα αξιοποίησής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία (υλικό με πολλά «revised» υπάρχει στο elenaell mindmaps). Το Φωτόδεντρο, έχει τον «Εννοιολογικό Χάρτη» ως κριτήριο επιλογής «Τύπου Αντικειμένου» (η αναζήτησή του στις 30/4/2015 εντόπισε 62 μαθησιακά αντικείμενα στα 7000+, ένα από τα οποία είναι και το παρακάτω, Η φύση είναι το σπίτι μας).

4. Infographics

Άλλη μια σχετικά πρόσφατη αχανής και πολύ πιο ευρεία κατηγορία χαρτογράφησης, είναι τα λεγόμενα Infographics, τα οποία συνιστούν μια οπτικοποιημένη αναπαράσταση πληροφοριών ή/και δεδομένων… Εδώ αρκούμαστε σε αναφορές, όπως το Blooming Αpps Ιnfographic του σχήματος, οι Εκπαιδευτικές Εφαρμογές για iPad & Android και το απίστευτο υλικό που μπορεί εύκολα να βρεθεί σε Boards του Pinterest…

Η προτεινόμενη περιεκτική Χαρτογράφηση του Φωτόδεντρου, εστιάζοντας στη Γεωγραφία και τη Μελέτη Περιβάλλοντος, παρουσιάζεται στις παρακάτω 20 διαφάνειες, με αφορμή εισήγηση στο «Επιμορφωτικό σεμινάριο για την ανάδειξη και προβολή καλών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού περιεχομένου» (Δευτέρα 16/2/2015, 3ο Γυμνάσιο Κηφισιάς).

Μια πρόταση, που απορρέει από τις παραπάνω ιδέες, μπορεί να είναι ένα παιχνίδι θησαυρού, βασισμένο σε μιαν αφήγηση η οποία να περιέχει διασυνδέσεις (links) προς διαδραστικά ή μη μαθησιακά αντικείμενα του Φωτόδεντρου και όχι μόνο… Τα παιδιά, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών πρακτικών, θα μπορούσαν να είναι και παίκτες και ερευνητές και δημιουργοί ενός τέτοιου παιχνιδιού…

Γ. Κωτσάνης, Ε. Σπυράτου, 30/4/2015

Σημειώσεις…

Ενδεικτικό πρόσθετο υλικό μπορεί να αντληθεί και από τις παρακάτω πηγές…

• Ψηφιακό Σχολείο: Έργο της Ομάδας εμπλουτισμού των ηλεκτρονικών βιβλίων Γεωγραφίας και Μελέτης Περιβάλλοντος και Πώς οι τρισδιάστατοι χάρτες μας μαθαίνουν να βλέπουμε και όχι να κοιτάμε (3o Συνέδριο Ημαθίας 2014)
• Ένταξη και αξιοποίηση ψηφιακών μαθησιακών αντικειμένων της Γεωγραφίας στη διδακτική πράξη (Ζαχαρίας Μανουσαρίδης, 19/12/2014)
• Ημερίδα με θέμα: Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο και η αξιοποίησή του στο πλαίσιο καλών πρακτικών (19/12/2014)
• Δίκτυο καινοτόμων εκπαιδευτικών. Ανάδειξη και προβολή ανοιχτών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου (Ειρήνη Τζοβλά)
• Δίκτυο Καινοτόμων Εκπαιδευτικών, για το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο
• Και άλλο επιπλέον επιλεγμένο υλικό στο… GEO Pinterest!

216 δισδιάστατοι και τρισδιάστατοι χάρτες υψηλής ανάλυσης για κάθε χρήση σε 33+1 links στο Φωτόδεντρο…

Το άρθρο αυτό, εξαιρετικά αφιερωμένο στο παγκόσμιο «EarthDay 2014» (με μία εβδομάδα καθυστέρηση – πέρσι, συνεπέστεροι, “Ταξιδεύοντας με τη Γη μας…” την Ημέρα της Γης! στις 22 Απριλίου), θα θέλαμε να ξεκινήσει με ένα ερώτημα για το τι απεικονίζεται στο παρακάτω «σχήμα»…

Ένας χάρτης, λοιπόν, ως έννοια με ιδιαίτερη και αναμφισβήτητη διαχρονική «αξία», μεταξύ άλλων…

• Μπορεί να είναι από μια απλή τυπωμένη επιφάνεια παθητικής θέασης, μέχρι μια ψηφιακή επιφάνεια υψηλής αλληλεπίδρασης…
• Μπορεί να έχει από στατικά και αμετάβλητα δεδομένα από ένα δημιουργό, μέχρι δυναμικά μεταβαλλόμενα δεδομένα από κοινότητες χρηστών…
• Μπορεί να περιέχει από μονοθεματικά στοιχεία (συνήθως γεωγραφικά), μέχρι πολυθεματικά στοιχεία ποικιλόμορφων γνωστικών περιοχών…
• Μπορεί να απεικονίζει από κάποιο δισδιάστατο ή τρισδιάστατο επίγειο χώρο μικρής ή μεγάλης κλίμακας, μέχρι κατασκευασμένους χώρους με πραγματικό ή φανταστικό περιεχόμενο…
• Μπορεί να κοσμεί από κάποιο συγκεκριμένο υπαρκτό χώρο εργασίας ή μη, μέχρι εικονικούς χώρους κάθε μορφής…

Για παράδειγμα μια συλλογή ασυνήθιστων χαρτών βρίσκεται εδώ, στο MapstoHelpYouUnderstandTheWorld και μια πολύ έξυπνη ιδέα προβολής της αύξησης του πληθυσμού των Ηπείρων, σε ένα παγκόσμιο δυναμικό χάρτη, στο τεχνολογικό Μουσείο SwissScienceCenterTechnorama.

Ας δούμε, όμως, αρχικά, πώς ορίζει ένα παραδοσιακό λεξικό την έννοια του χάρτη: [1] αποτύπωση σε μεγάλο συνήθως φύλλο χαρτιού ολόκληρης της επιφάνειας της Γης ή ενός τμήματός της σε σμίκρυνση, όπως φαίνεται όταν την κοιτάζουμε από ψηλά [2] παρουσίαση επάνω σε γεωγραφικό χάρτη ορισμένων φαινομένων ή στοιχείων.

Με βάση τις παραπάνω σκέψεις, θα μπορούσε να είναι αντικείμενο ερευνητικής εργασίας ένας…

«εκτενής» εννοιολογικός χάρτης για όλα τα είδη χαρτών (conceptmapformaps!), με σχετικές διασυνδέσεις σε παραδείγματα (αν ψάξουμε καλά στο διαδίκτυο ίσως ανακαλύψουμε σχετικές προσπάθειες)…

Για το μεγάλο έργο του εμπλουτισμού των βιβλίων στο Ψηφιακό Σχολείο, η Ομάδα Γεωλογίας – Γεωγραφίας δημιούργησε στο Φωτόδεντρο, το Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων (ΜΑ) για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, τις παρακάτω 3 συλλογές:

• Συλλογή Γεωγραφίας (με 450 ΜΑ)
• Συλλογή Μελέτης Περιβάλλοντος (με 200 ΜΑ)
• Συλλογή Πολυχαρτών (με 100+ ΜΑ)

Θεωρώντας ότι είναι σημαντικό να διαμοιραστεί και το πρωτογενές υλικό των χαρτών, το οποίο χρησιμοποιήθηκε στον εμπλουτισμό των διαδραστικών βιβλίων, η ομάδα επεξεργάστηκε την πλούσια συλλογή χαρτών που δημιουργήθηκαν για τις 75 εφαρμογές με «Πολυχάρτες» του Ψηφιακού Σχολείου. Προέκυψαν, λοιπόν, 216 χάρτες υψηλής ανάλυσης (από 5 έως 25 megapixels), επιμερισμένοι σε αντίστοιχα 33 μαθησιακά αντικείμενα, για κάθε χρήση, οι οποίοι κατηγοριοποιήθηκαν με βάση τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• χάρτες Φυσικής Γεωγραφίας και Ανθρωπο-Γεωγραφίας,
• δισδιάστατοι και τρισδιάστατοι χάρτες,
• χάρτες υποβάθρου και διαφανών επιπέδων (που λόγω της διαφάνειάς τους μπορούν να τοποθετούνται πάνω σε έναν χάρτη υποβάθρου).

Η κατηγοριοποίηση αυτή, με τις αντίστοιχες διασυνδέσεις (στα 33 μαθησιακά αντικείμενα) παρουσιάζεται στο παρακάτω έγγραφο…

Οι 216 χάρτες (όπως περιγράφεται σε κάθε ένα από τα 33 ΜΑ του Φωτόδεντρου), μπορούν να αξιοποιηθούν μονοθεματικά ή διαθεματικά, σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα (και πέρα από τη Γεωγραφία) με ποικίλους τρόπους, όπως:

• να ενταχθούν ως έχουν σε κάθε είδος ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού (σχέδια μαθημάτων, φύλλα εργασίας, φύλλα αξιολόγησης κλπ),
• να επιλεγούν/αποκοπούν επιμέρους περιοχές και τμήματά τους ή να σμικρυνθούν σε κάποιο επιθυμητό μέγεθος,
• να αποτελέσουν υλικό υποβάθρου ή συνδυασμού χαρτών, για περαιτέρω δημιουργίες με κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας πολυμεσικού υλικού (π.χ. ζωγραφικής),
• να εκτυπωθούν (με ή χωρίς πρόσθετες πληροφορίες) για κάθε είδους εκπαιδευτική δραστηριότητα (χωρίς τη χρήση υπολογιστή),
• να ενσωματωθούν, ως έχουν ή με κατάλληλη επεξεργασία, σε νέες εφαρμογές που μπορούν να αναπτυχθούν.

Στο σχετικό άρθρο «Πώς οι τρισδιάστατοι χάρτες μας μαθαίνουν να βλέπουμε και όχι να κοιτάμε» (3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας, 4-6/4/2014) δίνεται σχετική τεκμηρίωση για την εργασία αυτή, καθώς και παράδειγμα αξιοποίησης (σε διδασκαλία με διαδραστικό πίνακα). Ακολουθεί και ένα επιπλέον παράδειγμα, με τις παρακάτω διαφάνειες να χρησιμοποιούνται ως πλαστικοποιημένες Α3 επιφάνειες γραφής, με μαρκαδόρους, από ομάδες μαθητών (θα αναλυθεί ως δραστηριότητα σε επόμενο άρθρο), και που ως ιδέα μπορεί να αξιοποιηθεί ακόμη και στη δημιουργία αυτοσχέδιων επιτραπέζιων παιχνιδιών από τα ίδια τα παιδιά…

Κλείνοντας, θα θέλαμε να δώσουμε μια επιπλέον δυνατότητα, μέσα από το Φωτόδεντρο: οι χρήστες να μπορούν να μεταφορτώσουν και τους 216 χάρτες στα δικά τους τοπικά μέσα (το zip αυτό αρχείο των 360 MBs στο ΜΑ), παρέχοντας, παράλληλα, και μια εισαγωγική οθόνη για την άμεση φόρτωση οποιουδήποτε επιθυμητού χάρτη (με 2 κλικ στο εμπεριεχόμενο αρχείο index.htm ή index.pdf ή index.doc, εφόσον το zip αρχείο αποσυμπιέστηκε σωστά με τα 3 αρχεία index και τους 33 υποφακέλους)…

ΓΚ, 27/04/2014

ΥΓ: Αξίζει να αναφερθούμε, για την πολύχρονη αυτή εργασία, στους δημιουργούς των χαρτών , με βασικό πρωτεργάτη τον Γ. Τάταρη και συνοδοιπόρους τον Π. Στρατάκη και τον Δ. Καβρουδάκη, την τεχνική συμβολή του Ζ. Μανουσαρίδη, την οργανωτική υποστήριξη του υπογράφοντος και τον συντονισμό της Ομάδας Γεωλογίας – Γεωγραφίας από την Κ. Κλωνάρη. Την μετατροπή τους σε εφαρμογές έχουν ήδη πραγματοποιήσει από το 2013, οι Κ. Αθανασιάδης, Ι. Σαλονικίδης και Η. Σιτσανλής.

 

132+41 Ψηφιακοί Χάρτες σε 75 Εφαρμογές του Ψηφιακού Σχολείου με 1,2,3 κλικ!

• Μπορούμε να αναζητήσουμε οποιοδήποτε τοπωνύμιο στον παγκόσμιο χάρτη;
• Μπορούμε να μετρήσουμε οποιαδήποτε απόσταση δύο γεωγραφικών σημείων;
• Μπορούμε να αλλάξουμε σε τρισδιάστατη τη θέαση ενός επίπεδου χάρτη;
• Μπορούμε να απεικονίσουμε σε ραβδόγραμμα το ανάγλυφο μιας περιοχής;
• Μπορούμε να επικολλήσουμε δύο διαφορετικούς χάρτες, τον ένα πάνω στον άλλο (layers);
• Μπορούμε να παρακολουθήσουμε τις υψομετρικές διαφορές ενός ποταμού από τις πηγές στις εκβολές του;
• Μπορούμε να πραγματοποιήσπουμε εικονικά το ταξίδι του Μαγγελάνου;

… και σε πολλές πολλές άλλες ερωτήσεις, μπορούμε να απαντήσουμε, με τις 75 εφαρμογές τις οποίες ανέπτυξε η Ομάδα Γεωγραφίας – Περιβάλλοντος του Ψηφιακού Σχολείου, στην ολοκληρωμένη πλέον «Συλλογή Χαρτών» του Φωτόδεντρου!

Οι 75 εφαρμογές της Συλλογής, οι οποίες και εμπλουτίζουν τα 6 ψηφιακά βιβλία Γεωγραφίας και Μελέτης Περιβάλλοντος (από τη Γ΄ Δημοτικού μέχρι τη Β΄ Γυμνασίου), περιέχουν 173 διαφορετικούς χάρτες, κάθε μορφής, όπως:

• γεωμορφολογικούς – πολιτικούς,
• κλιματικούς – βλάστησης,
• θερμοκρασιών – βροχόπτωσης,
• γλωσσών – θρησκειών και κατανομής πληθυσμού, καθώς και,
• επιλεγμένων φυσικών περιοχών και μνημείων.

Οι εφαρμογές χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Ι. ΠΟΛΥΧΑΡΤΕΣ

6 κατηγορίες χαρτών για την Ελλάδα, την Κύπρο, τις Ηπείρους και τον Κόσμο, όπως φαίνεται στην παρακάτω απεικόνιση (σε pdf) με τις αντίστοιχες ενεργές διασυνδέσεις (κουκίδες).

ΙΙ. GEOCODER

Χάρτες και εργαλεία (Geocoder) βασισμένα στα Google Earth και Maps που απεικονίζουν την υδρόγειο σφαίρα, τον παγκόσμιο χάρτη και επιμέρους χάρτες με προτεινόμενες περιηγήσεις και τρισδιάστατες απεικονίσεις, όπως φαίνεται στην παρακάτω απεικόνιση (σε pdf) με τις αντίστοιχες ενεργές διασυνδέσεις.

Οι ψηφιακοί αυτοί χάρτες μπορούν να αξιοποιηθούν από οποιονδήποτε, οπουδήποτε, οποτεδήποτε και για οποιονδήποτε (εννοείται καλό!) σκοπό…

ΓΚ, 30/10/2013

ΥΓ1: Οι ΠΟΛΥΧΑΡΤΕΣ μπορούν να τρέχουν και τοπικά στον υπολογιστή, χωρίς να απαιτείται διαδίκτυο (μπορείτε να τα κατεβάσετε από εδώ! 477 MBs), ενώ οι εφαρμογές GEOCODER απαιτούν οπωσδήποτε διαδίκτυο (λόγω του Google Earth).

ΥΓ2: Οι χάρτες τρέχουν σε όλα τα λειτουργικά συστήματα, και σε κάθε είδους συσκευή Android (πλην των ΠΟΛΥΧΑΡΤΩΝ που δεν τρέχουν σε iPad – iPhone).

ΥΓ3: Θα ήθελα να μνημονεύσω την απίστευτα άοκνη προσπάθεια όλων των συντελεστών του ογκώδους αυτού έργου (με πιο μικρό, το δικό μου «μερίδιο»), αλλά και την λεπτομερή χαρτογραφική επιμέλεια του Γιώργου Τάταρη.

«Ταξιδεύοντας με τη Γη μας…» την Ημέρα της Γης!

22 Απριλίου: άλλη μια σημαντική παγκόσμια μέρα! Αυτή τη φορά μιλάμε για την «Παγκόσμια Ημέρα της Γης». Η ημέρα αυτή, όπως πολύ εύκολα μπορεί κανείς να εντοπίσει, καθιερώνεται από το 1970, οπότε και εκατομμύρια Αμερικανοί βγήκαν στους δρόμους ζητώντας μέτρα και σεβασμό για το περιβάλλον. Η συγκεκριμένη γιορτή συντονίζεται παγκοσμίως από το Δίκτυο Ημέρας της Γης, Earth Day Network, σε περισσότερες από 190 χώρες.  Σήμερα, όπως αναφέρει το δίκτυο, πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε πολλές πόλεις του κόσμου, από την ανατολή στη δύση και από τον βορά στο νότο, αναλαμβάνουν δράση στις κοινότητές τους για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος,  the Face of Climate Change Wall (και στο Instagram)…

Εμείς, θα γιορτάσουμε τη μέρα αυτή με δύο τρόπους! Θα αφήσουμε τη φαντασία μας ελεύθερη, και έχοντας μόνο ένα παράθυρο στον κόσμο, αυτό της οθόνης του υπολογιστή μας, θα κάνουμε ένα ταξίδι, ψηφίζοντας παράλληλα στο διαγωνισμό «Doodle 4 Google: «Η Ελλάδα μου»«, το ένα από τα 60 «doodles» που ξεχώρισαν, το «Ηλιοβασίλεμα αλλά Ελληνικά» (του μαθητή από την Άρτα)…Το λεκτικό ταξίδι μας (ένα είδος storytelling), ζηλεύοντας πάντα την απίστευτη ιστορία του «Αστρολάβου»,  ξεκινάει ακριβώς λίγο «πάνω» από τον τόπο μας, ας πούμε από το σχολείο μας, στις συγκεκριμένες γεωγραφικές συντεταγμένες (λ, φ) που βρισκόμαστε, και έχουμε εστιάσει στο τελευταίο όριο των 20 μέτρων που μας επιτρέπει το Google Earth. Παρατηρούμε για λίγο την περιοχή, προς όλες τις κατευθύνσεις, και συνεχίζουμε την περιήγησή μας προς την Ακρόπολη. Παρακολουθούμε ένα προκαθορισμένο «3D tour«, μπορούμε φυσικά να σταματήσουμε όποτε και όπου θέλουμε για να πλοηγηθούμε ελεύθερα, και μετά συνεχίζουμε εξερευνώντας τα μεγαλύτερα βουνά, τα ποτάμια και τις λίμνες τις Ελλάδας. Αλλάζουμε συνεχώς «οπτικές», από τον γεωμορφολογικό και τον πολιτικό χάρτη, στον χάρτη βλάστησης –  θερμοκρασιών – υδατοπτώσεων. Ένα όμως μικρό διάλειμμα παιχνιδιού χρειάζεται! Τι είναι καμουφλαρισμένο στις τοποθεσίες από τις οποίες συνεχώς περνάμε;  Συνεχίζουμε, χαράζοντας μιαν απόλυτη «οριζόντια» διαδρομή, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, από τον Αμβρακικό στον Παγασητικό, επιλέγοντας τα «δικά» μας σημεία για να μελετήσουμε πώς μεταβάλλεται το υψόμετρο στο κέντρο της Ελλάδας…

Συνεχίζουμε πια στη θάλασσα, προς τα βόρεια, παρατηρώντας τη ζωή των ανθρώπων στα νησιά, περνάμε από το Βόσπορο και ψάχνουμε στη Μαύρη Θάλασσα τις εκβολές του Δούναβη… Εδώ θα επιχειρήσουμε να περάσουμε «ανάποδα» με το ποταμόπλοιό μας, από όλες τις πρωτεύουσες που διασχίζει ο Δούναβης και μέσα από ένα τεχνητό κανάλι να βρεθούμε στο Ρήνο, φτάνοντας στο μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης, το Ρότερνταμ. Στη συνέχεια, θα διασχίσουμε τα παγωμένα νερά της Βόρειας Θάλασσας, περνώντας τα όρια της Ευρώπης,  με προορισμό ακριβώς το σημείο [0 – 90º], ακριβώς δηλαδή πάνω στον Βόρειο Πόλο… Θα μπορούσαμε, φυσικά, να συνεχίσουμε προς το νότο, ακολουθώντας ακριβώς τον μεσημβρινό των 180º, αλλά όχι!

Αν αρχίσουμε σιγά σιγά να ανεβαίνουμε, πραγματοποιούμε κάποιες μετρήσεις συστατικών της ατμόσφαιρας, και στη συνέχεια, προσπαθώντας να κάνουμε το πρώτο μας βήμα στη Σελήνη για να νιώσουμε πιο ανάλαφροι, συνειδητοποιούμε ότι το ταξίδι μας είναι διπλό! Δεν είμαστε μόνο εμείς που ταξιδεύουμε, αλλά και η ίδια η Γη μας! Καταρχήν, μπορούμε με πολλή προσοχή να παρατηρήσουμε την κίνησή της γύρω από τον νοητό άξονά της, τη μέρα-νύχτα, πώς δηλαδή πέφτει το φώς του ήλιου πάνω στην επιφάνειά της, να μελετήσουμε τις φάσεις της Σελήνης και λίγο πιο αργά πλέον να απομακρυνόμαστε και να παρατηρούμε την περιφορά της (δική της και δική μας!) γύρω από τον Ήλιο! Και με την «κάμερά» μας προς τη Γη, επιταχύνουμε το χρόνο και παρατηρούμε πώς αλλάζουν οι εποχές, στο βόρειο ημισφαίριο… Άλλη μια στάση για το… παιχνίδι των εποχών! Όμως, αρχίζει πλέον να απλώνεται, προς κάθε κατεύθυνση, το ηλιακό μας σύστημα με όλους τους πλανήτες του… Και το ταξίδι μας μπορεί να συνεχιστεί ακόμη πιο μακριά…

Και όμως όλα τα παραπάνω, το καταλάβατε ήδη, είναι πλέον εφικτά, στις ιστοσελίδες του Ψηφιακού Σχολείου, και είχαμε την ευκαιρία, ένα ελάχιστο δείγμα, να τα παρακολουθήσουμε στην αποψινή ημερίδα, με θέμα «Τεχνολογικός Γραμματισμός και Εκπαίδευση», μέσα από τις διαφάνειες που παραθέτουμε «Ταξιδεύοντας με τη Γη μας»… διδακτικές προτάσεις αξιοποίησης του Ψηφιακού Σχολείου στα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών…

Καλή πλοήγηση!

ΕΣ, ΓΚ, 22 Απριλίου 2013

ΥΓ: Εκ των υστέρων ανακαλύψαμε και άλλες σχετικές πηγές. Η ημέρα αυτή αξιοποιείται, σε όλο τον κόσμο, πολλαπλώς στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ένα μικρό δείγμα με πολλές ιδέες στο άρθρο της Edutopia:  Earth Day 2013: Lesson Plans, Reading Lists and Classroom Ideas.

Πολυ-Χάρτες Ψηφιακού Σχολείου (από την Ομάδα Γεωγραφίας – Περιβάλλοντος)

Οι χάρτες φαίνεται ότι είναι πλέον αναπόστατο τμήμα της κοινωνικής μας ζωής, αλλά και της διδακτικής πράξης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μια από τις παγκόσμιες δυνάμεις στην τεχνολογία, η Google, έχει αναπτύξει απίστευτα προϊόντα και υπηρεσίες (για πριν από λίγα χρόνια), όπως το Google Earth, τα Google Maps, τις Street View  Collections, τις Galleries, τα Showcases κλπ, για να απαριθμήσω τα σημαντικότερα… Ενδεικτικά αναφέρουμε και έρευνα (Pew Internet and American Life Project) σύμφωνα με την οποία το 75% των κατόχων smartphones χρησιμοποιεί αντίστοιχες εφαρμογές.

Στο πλαίσιο του Ψηφιακού Σχολείου, η Ομάδα Γεωγραφίας – Περιβάλλοντος, δημιούργησε μια πλήρη σειρά από ελληνικούς χάρτες, οι οποίοι, όντας διάσπαρτοι μέσα στα εμπλουτισμένα βιβλία, δεν έχουν εύκολη πρόσβαση (μέχρι να αναρτηθούν και ως γενικό υλικό στο Ψηφιακό Σχολείο). Ακόμη και όταν τους αναρτήσουμε στο Φωτόδεντρο, δεν θα μπορεί κάποιος να τους καλεί με «ένα κλικ» (!) όπως στο παραπάνω pdf… Αξιοποιήστε λοιπόν και διαδώστε το απλό, αλλά χρήσιμο αυτό αρχείο, με τα 38 συγκεντρωμένα links στους πολλαπλούς χάρτες για κάθε είδους διαθεματική εφαρμογή…

ΓΚ, 3/12/2012

Ταξιδεύοντας σε βουνά και ποτάμια της Ελλάδας

Οι μαθητές ταξιδεύουν στην ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά μέσα. Με καγιάκ ακολουθούν τη ροή των μεγαλύτερων ποταμών της χώρας, μελετώντας και καταγράφοντας τα σημαντικότερα γεωμορφολογικά στοιχεία της διαδρομής. Πεζοπορούν στο διεθνές μονοπάτι Ε4, διαγράφοντας τη ραχοκοκαλιά της ηπειρωτικής Ελλάδας. Καταγράφουν τα γεωγραφικά διαμερίσματα, τους νομούς και τα σημαντικότερα αξιοθέατα. Δημιουργούν την ταυτότητα (γεωμορφολογική, πολιτισμική, παραγωγική κ.λπ.) μιας περιοχής της επιλογής τους. Εντοπίζουν τα γεωφυσικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά και αξιοθέατα των τόπων από τους οποίους περνούν (βουνά, πεδιάδες, λίμνες, ποτάμια, μνημεία κτλ.). Κατασκευάζουν φωτογραφικούς οδηγούς και χαράζουν διαδρομές, επιλέγοντας τα δικά τους μέσα και εξετάζοντας διαφορετικά δεδομένα (χρόνος, απόσταση, μέσον, διάρκεια ημέρας). Συσχετίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής με τα γεωφυσικά της στοιχεία και εντοπίζουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.

Διδακτική πρόταση (για την Ε΄ Δημ.)…

• Taxidia_Boyna_Potamia_Ellada (doc) (μαζί με τα φύλλα εργασίας)

Φύλλα Εργασίας…

•  Taxidia_Boyna_Potamia_Ellada_FE (doc)

40.000 χιλιόμετρα όλο ανατολικά!

Με αφορμή ένα ρεαλιστικό σενάριο ομάδες μαθητών επιχειρούν ένα ταξίδι με αερόστατο γύρω από τη Γη, ακολουθώντας τα ίχνη των δυο σύγχρονων εξερευνητών με δεδομένα που έχουν καταγράψει στο ημερολόγιο του ταξιδιού τους (οι πιλότοι B. Piccard και B. Jones πραγματοποιούν το γύρο του κόσμου με αερόστατο χωρίς ενδιάμεση στάση από τις 3 έως τις 20 Μαρτίου 1999). Συσχετίζουν τις πληροφορίες, τις αντιστοιχούν με τα γεωγραφικά δεδομένα, εντοπίζουν και σχεδιάζουν την ακριβή πορεία του αερόστατου πάνω από τις ηπείρους, τις πόλεις και τους ωκεανούς.

Στη συνέχεια επιλέγοντας δύο επίγεια οχήματα (πλοίο και αμφίβιο τζιπ) καλούνται να σχεδιάσουν ένα δικό τους ταξίδι γύρω από τον πλανήτη Γη, κοντά και πάνω στον Ισημερινό κάνοντας υποθέσεις σχετικά με το συνδυασμό των παραμέτρων: χρόνος ταξιδιού, ταχύτητα, κατεύθυνση πορείας και πιθανά εμπόδια στην πραγματοποίηση του ταξιδιού, τις οποίες ελέγχουν στη συνέχεια καταγράφοντας βήμα-βήμα την πορεία του ταξιδιού τους.

Οι προτεινόμενες διαθεματικές δραστηριότητες σχετίζονται με τρία ταξίδια, ένα που έχει πραγματοποιηθεί (με αερόστατο), ένα που μπορεί να πραγματοποιηθεί (με πλοίο) και ένα που μάλλον δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί (με αμφίβιο τζιπ)!

Διδακτική πρόταση (για τη Στ΄ Δημ. ή την Α΄ Γυμν)…

• 40000_ANATOLIKA (μαζί με τα φύλλα εργασίας)

• 40000_ANATOLIKA_ENTYPO (Καλή Πρακτική στο Μ.Π.Ε.)

Φύλλα Εργασίας…

• 40000_ANATOLIKA_FE

Παγκόσμιοι χάρτες

This gallery contains 8 photos.